Documents on Biodiversity

Abundance, Habitat Distribution and Geographical Range of Passeriformes in Madrid (Spain). An Autoecological Approach to Bird Conservation

 

Autor: Luis M. Carrascal
Investigador Científico
Museo Nacional de Ciencias Naturales
Consejo Superior de Investigaciones Científicas
Para cualquier pregunta o comentario sobre este documento
contactar con mcnc152@mncn.csic.es

 

Madrid province (7,995km2) is a contrasting area in central Spain covered with a wide diversity of habitats, from rocky subalpine areas at 2,430 m a.s.l., to lowland mediterranean forests and scrublands at 400 m a.s.l. The original vegetation has been deeply changed and transformed into agricultural landscape or several kinds of pasturelands and shrublands, specially in the valleys.

 

During the last 15 years, several professional and amateur ornithologists have gathered a great deal of information on species distribution (UTM Atlas of 10x10 km2) and abundance in many habitats of this region. I have combined all these data for Passeriformes in a comprehensive scheme in order to provide autoecological information potentially useful for conservation policies.

The autoecological variables obtained for the 90 species of Passeriformess inhabiting Madrid province are: % UTM squares 100 km2 where each species is present (%PRES), habitat breadth (max.=1; AH), % area in Madrid covered with the species' preferred habitats (%DISP), maximum observed density (birds/10 ha; DMAX), population size in Madrid (pairs; TAMPOBL), and the two habitats where each species is more abundant. This information is presented in table 1 (in Spanish) and in table 2, and by means of a search engine (in Spanish).

 

A principal component analysis with data in table1 defines one factor ordering the species according to their conservation status in Madrid. This factor is positively correlated with regional population size, geographical range, habitat breadth and area covered with the species' preferred habitats. The species with the lower scores in this factor are Acrocephalus arundinaceus, Acrocephalus scirpaceus, Chersophilus duponti, Cinclus cinclus, Coccothraustes coccothraustes, Luscinia svecica, Monticola solitarius, Oenanthe leucura, Phoenicurus phoenicurus, Prunella collaris, Remiz pendulinus, Saxicola rubetra, Serinus citrinella.

 

Working with conservation scores (first principal component factor) and with the distribution of species' densities across 30 different habitats, a weighted average of conservation status for each habitat was calculated. These results are shown in table 3 and identify the following habitats as those more important for the conservation of Passeriformes in Madrid: autoctonous pinewoods of Pinus sylvestris, riparian woodlands, oakwoods of Quercus pyrenaica, parklands with ash groves of Fraxinus angustifolia, rivers in mountain areas, and freshwater areas with reed-beds.


Key words: Birds, Passeriformes; biodiversity, habitat preferences, habitat breadth, conservation status, density, geographical range, population size; Mediterranean environments, Madrid, Spain.

 

Spanish version

Characterisation of Summer Presence

%PRES: % de cuadrículas UTM 10x10 km2 ocupadas

 

AH: amplitud de hábitat (sobre 30 hábitats distintos); 1-máxima, 0,03-mínima

 

%DISP: disponibilidad de hábitat para cada especie en Madrid.

 

DMAX: densidad máxima observada en aves/10 ha.

 

TAMPOBL: estimación grosera del número de parejas reproductoras en Madrid

 

Habitats where species are most abundant: Tabla 3

 

Common names of species : Appendix

Tabla 1
Species %PRES

AH

%DISP

DMAX

TAMPOBL

Acrocephalus arundinaceus 40

0,05

<5

3,1

500-1000

Acrocephalus scirpaceus 44

0,05

4

5,7

1000-2500

Aegithalos caudatus 74

0,23

24

1,5

10000-25000

Alauda arvensis 32

0,29

46

2,9

50000-100000

Anthus campestris 32

0,18

27

0,7

5000-10000

Anthus spinoletta 9

0,08

6

1,7

500-1000

Anthus trivialis 8

0,07

3

0,3

<500

Calandrella brachydactila 38

0,14

45

3,0

25000-50000

Carduelis cannabina 100

0,49

42

2,9

25000-50000

Carduelis carduelis 100

0,41

32

0,8

2500-5000

Carduelis chloris 100

0,34

24

1,7

5000-10000

Certhia brachydactyla 91

0,24

16

3,5

10000-25000

Cettia cetti 95

0,10

8

4,5

2500-5000

Chersophilus duponti 0

0,03

11

0,0

<100

Cinclus cinclus 25

0,03

<1

1,3

<500

Cisticola juncidis 62

0,13

25

1,6

5000-10000

Coccothraustes coccothraustes 42

0,07

8

0,4

500-1000

Corvus corax 73

0,06

11

0,1

<500

Corvus corone 66

0,25

41

0,8

5000-10000

Corvus monedula 95

0,09

19

1,4

2500-5000

Cyanopica cyanus 51

0,19

29

1,6

10000-25000

Delichon urbica 99

0,05

6

31,0

10000-25000

Emberiza cia 45

0,28

25

7,8

25000-50000

Emberiza cirlus 52

0,24

19

1,0

5000-10000

Emberiza hortulana 19

0,17

15

2,2

5000-10000

Erithacus rubecula 49

0,26

22

7,3

25000-50000

Ficedula hypoleuca 23

0,10

7

0,6

500-1000

Fringilla coelebs 87

0,30

27

12,2

50000-100000

Galerida cristata 97

0,22

36

4,2

25000-50000

Galerida theklae 64

0,29

39

3,0

25000-50000

Garrulus glandarius 44

0,21

26

1,2

5000-10000

Hippolais polyglota 92

0,36

28

1,8

10000-25000

Hirundo daurica 58

0,10

4

0,1

<500

Hirundo rupestris 40

0,05

2

3,0

500-1000

Hirundo rustica 100

0,10

19

13,3

10000-25000

Lanius excubitor 86

0,36

34

0,6

5000-10000

Lanius senator 94

0,34

36

1,3

5000-10000

Loxia curvirostra 14

0,05

3

8,2

2500-5000

Lullula arborea 74

0,38

37

7,1

25000-50000

Luscinia megarhynchos 100

0,33

28

5,6

25000-50000

Luscinia svecica 9

0,07

6

1,2

500-1000

Melanocorypha calandra 35

0,12

39

3,4

50000-100000

Miliaria calandra 100

0,31

40

7,3

50000-100000

Monticola saxatilis 21

0,16

9

0,4

500-1000

Monticola solitarius 34

0,07

8

0,5

500-1000

Motacilla alba 83

0,13

16

0,4

1000-2500

Motacilla cinerea 45

0,21

15

1,2

500-1000

Motacilla flava 34

0,16

16

0,7

2500-5000

Muscicapa striata 19

0,03

5

<0,1

<500

Oenanthe hispanica 84

0,26

31

1,6

10000-25000

Oenanthe leucura 35

0,03

<1

0,1

<500

Oenanthe oenanthe 43

0,19

18

3,9

10000-25000

Oriolus oriolus 96

0,19

18

0,7

2500-5000

Parus ater 42

0,09

5

13,2

10000-25000

Parus caeruleus 97

0,22

29

4,8

25000-50000

Parus cristatus 43

0,15

9

4,0

5000-10000

Parus major 97

0,37

33

4,1

25000-50000

Passer domesticus 100

0,11

15

74,4

100000-250000

Passer hispaniolensis 22

0,03

4

0,1

<500

Passer montanus 100

0,22

18

2,6

10000-25000

Petronia petronia 73

0,11

21

1,6

10000-25000

Phoenicurus ochruros 49

0,19

9

2,0

1000-2500

Phoenicurus phoenicurus 0

0,03

3

0,0

<100

Phylloscopus bonelli 39

0,20

24

7,5

25000-50000

Phylloscopus collybita 27

0,09

8

0,1

<500

Pica pica 100

0,45

35

3,0

25000-50000

Prunella collaris 3

0,06

3

0,1

<100

Prunella modularis 19

0,19

16

10,9

25000-50000

Pyrrhocorax pyrrhocorax 38

0,07

11

0,5

500-1000

Regulus ignicapillus 38

0,18

27

2,3

5000-10000

Regulus regulus 16

0,06

3

12,1

5000-10000

Remiz pendulinus 35

0,06

<1

1,3

<500

Saxicola rubetra 3

0,06

24

0,1

<100

Saxicola torquata 77

0,42

39

2,2

10000-25000

Serinus citrinella 17

0,06

6

12,8

5000-10000

Serinus serinus 100

0,46

36

5,4

50000-100000

Sitta europaea 35

0,11

7

3,4

2500-5000

Sturnus unicolor 100

0,24

37

12,4

25000-50000

Sylvia atricaprilla 77

0,20

23

3,7

10000-25000

Sylvia borin 22

0,11

8

2,0

2500-5000

Sylvia cantillans 68

0,26

33

4,6

25000-50000

Sylvia communis 22

0,13

10

2,8

5000-10000

Sylvia conspicillata 34

0,12

16

0,6

2500-5000

Sylvia hortensis 32

0,15

16

0,8

1000-2500

Sylvia melanocephala 82

0,14

22

11,3

25000-50000

Sylvia undata 81

0,26

22

5,0

25000-50000

Troglodytes troglodytes 69

0,32

22

2,5

10000-25000

Turdus merula 97

0,52

40

4,1

50000-100000

Turdus philomelos 6

0,07

6

<0,1

<500

Turdus viscivorus 68

0,30

27

1,7

5000-10000

 

Top

 

Preferencias de hábitat de las especies

Para los medios/formaciones vegetales considerados consultar : hábitats

Para los nombres vulgares de las especies consultar: Apéndice

Los datos proporcionados son Hábitat=densidad en aves/10 ha

 

Tabla 2
Especies Hábitat principal Hábitat secundario
Acrocephalus arundinaceus carrizal=3,13 sotos=0,21
Acrocephalus scirpaceus carrizal=5,67 sotos=0,20
Aegithalos caudatus encinar=1,50 p pinea=1,48
Alauda arvensis eriales=2,89 piornal=2,76
Anthus campestris eriales=0,71 brezal=0,51
Anthus spinoletta piornal=1,70 roquedo alp.=0,71
Anthus trivialis robledal=0,33 sotos=0,26
Calandrella brachydactila eriales=3,01 cereal=2,04
Carduelis cannabina matorrales mont.=2,85 jaral mont.=2,72
Carduelis carduelis sotos=0,85 fresnedas=0,43
Carduelis chloris sabinar=1,67 sotos=0,95
Certhia brachydactyla p pinaster=3,50 p silvestre=3,44
Cettia cetti carrizal=4,61 sotos=1,93
Chersophilus duponti eriales=0,04
Cinclus cinclus ríos=1,3 sotos=0,01
Cisticola juncidis regadio=1,61 regadio=0,74
Coccothraustes coccothraustes olivar=0,35 robledal=0,05
Corvus corax p silvestre subalp.=0,10 roquedo alp.=0,03
Corvus corone p silvestre=0,85 fresnedas=0,33
Corvus monedula pueblos=1,38 eriales=0,47
Cyanopica cyanus encinar=1,63 olivar=1,35
Delichon urbica pueblos=31,02 roquedo mont.=0,71
Emberiza cia matorrales mont.=7,80 p pinaster=2,48
Emberiza cirlus olivar=1,00 robledal=0,93
Emberiza hortulana matorrales mont.=2,20 sabinar=0,83
Erithacus rubecula robledal=7,33 p pinaster=6,30
Ficedula hypoleuca p pinaster=0,58 p silvestre=0,28
Fringilla coelebs p silvestre subalp.=12,20 p silvestre=11,66
Galerida cristata regadio=4,23 viñedo=1,81
Galerida theklae retamar=2,96 espartal=2,13
Garrulus glandarius p pinaster=1,22 robledal=0,59
Hippolais polyglota olivar=1,75 fresnedas=1,64
Hirundo daurica p pinea=0,13 fresnedas=0,13
Hirundo rupestris roquedo mont.=2,96 roquedo alp.=0,40
Hirundo rustica pueblos=13,31 regadio=0,93
Lanius excubitor enebral=0,64 coscojar=0,55
Lanius senator sabinar=1,25 encinar=0,66
Loxia curvirostra p silvestre subalp.=8,20 p silvestre=0,68
Lullula arborea sabinar=7,09 enebral=2,51
Luscinia megarhynchos fresnedas=5,59 robledal=3,06
Luscinia svecica piornal=1,16 matorrales mont.=0,25
Melanocorypha calandra cereal=3,36 pastizal=2,96
Miliaria calandra regadio=7,26 pastizal=3,41
Monticola saxatilis piornal=0,35 brezal=0,32
Monticola solitarius roquedo mont.=0,55 matorrales mont.=0,20
Motacilla alba regadio=0,35 pueblos=0,31
Motacilla cinerea ríos=1,2 fresnedas=0,45
Motacilla flava regadio=0,69 fresnedas=0,62
Muscicapa striata sotos=0,05 jaral basal=0,04
Oenanthe hispanica jaral basal=1,60 jaral mont.=1,17
Oenanthe leucura roquedo mont.=0,05
Oenanthe oenanthe piornal=3,85 roquedo alp.=1,06
Oriolus oriolus sotos=0,71 fresnedas=0,61
Parus ater p silvestre=13,19 p silvestre subalp.=5,90
Parus caeruleus robledal=4,80 olivar=4,60
Parus cristatus p silvestre subalp.=4,00 p pinaster=3,42
Parus major olivar=4,12 robledal=3,51
Passer domesticus pueblos=74,40 urbes=63,29
Passer hispaniolensis regadio=0,10
Passer montanus regadio=2,64 retamar=0,95
Petronia petronia eriales=1,64 p pinea=0,84
Phoenicurus ochruros roquedo alp.=1,96 pueblos=0,83
Phoenicurus phoenicurus p silvestre=0,05
Phylloscopus bonelli robledal=7,53 fresnedas=3,75
Phylloscopus collybita p silvestre=0,09 p pinaster=0,05
Pica pica coscojar=2,96 olivar=2,83
Prunella collaris roquedo alp.=0,13 piornal=0,05
Prunella modularis piornal=10,91 brezal=7,91
Pyrrhocorax pyrrhocorax roquedo alp.=0,55 eriales=0,43
Regulus ignicapillus p pinaster=2,25 p silvestre=1,57
Regulus regulus p silvestre subalp.=12,10 p silvestre=4,00
Remiz pendulinus carrizal=1,26 sotos=0,39
Saxicola rubetra sotos=0,06 cereal=0,02
Saxicola torquata matorrales mont.=2,20 regadio=1,77
Serinus citrinella p silvestre subalp.=12,80 p silvestre=2,59
Serinus serinus olivar=5,42 sabinar=4,59
Sitta europaea p silvestre subalp.=3,40 p silvestre=0,83
Sturnus unicolor pueblos=12,43 fresnedas=1,86
Sylvia atricaprilla fresnedas=3,67 p pinaster=2,24
Sylvia borin fresnedas=1,97 robledal=1,00
Sylvia cantillans sabinar=4,59 encinar=2,33
Sylvia communis fresnedas=2,79 matorrales mont.=1,45
Sylvia conspicillata espartal=0,58 eriales=0,31
Sylvia hortensis sabinar=0,83 brezal=0,20
Sylvia melanocephala coscojar=11,33 olivar=3,54
Sylvia undata jaral basal=5,04 jaral mont.=3,40
Troglodytes troglodytes fresnedas=2,50 p pinaster=2,17
Turdus merula robledal=4,12 encinar=3,41
Turdus philomelos p silvestre=0,04 robledal=0,03
Turdus viscivorus sabinar=1,67 p silvestre=1,56

 

Top

 

Tabla 3
Hábitat

Indice

Pinares de P. sylvestris (<1700 m)

24,8

Pinares de P. sylvestris subalpinos (>1750 m)

21,9

Sotos

19,1

Robledales de Quercus pyrenaica

17,8

Fresnedas

17,6

Ríos de media montaña

15,6

Carrizales

15,5

Pinares de Pinus pinaster

15,2

Cultivos de regadío

14,9

Piornales

14,8

Eriales

14,4

Pueblos pequeños (<1000 habitantes)

13,8

Matorrales montanos (mont.) variados

13,2

Roquedos montanos (800-1600 m)

12,5

Roquedos alpinos (>2000 m)

11,9

Olivares maduros

11,0

Jarales basales

9,9

Sabinares

8,9

Encinares

8,1

Pinares de Pinus pinea

6,7

Brezales

5,7

Jarales montanos

5,4

Cultivos cerealistas

5,3

Enebral

4,9

Coscojar

3,9

Espartal

3,7

Pastizal

2,5

Retamar

2,3

Cascos urbanos (>20.000 habitantes)

2,2

Viñedos

0,7

 

Top

 

Appendix
Nombre Científico Nombre Vulgar
Acrocephalus arundinaceus Carricero Tordal
Acrocephalus scirpaceus Carricero Común
Aegithalos caudatus Mito
Alauda arvensis Alondra Común
Anthus campestris Bisbita Campestre
Anthus spinoletta Bisbita Ribereño Alpino
Anthus trivialis Bisbita Arbóreo
Calandrella brachydactila Terrera Común
Carduelis cannabina Pardillo Común
Carduelis carduelis Jilguero
Carduelis chloris Verderón Común
Certhia brachydactyla Agateador Común
Cettia cetti Ruiseñor Bastardo
Chersophilus duponti Alondra de Dupont
Cinclus cinclus Mirlo Acuático
Cisticola juncidis Buitrón
Coccothraustes coccothraustes Picogordo
Corvus corax Cuervo
Corvus corone Corneja Negra
Corvus monedula Grajilla
Cyanopica cyanus Rabilargo
Delichon urbica Avión Común
Emberiza cia Escribano Montesino
Emberiza cirlus Escribano Soteño
Emberiza hortulana Escribano Hortelano
Erithacus rubecula Petirrojo
Ficedula hypoleuca Papamoscas Cerrojillo
Fringilla coelebs Pinzón Vulgar
Galerida cristata Cogujada Común
Galerida theklae Cogujada Montesina
Garrulus glandarius Arrendajo
Hippolais polyglota Zarcero Común
Hirundo daurica Golondrina Daurica
Hirundo rupestris Avión Roquero
Hirundo rustica Golondrina Común
Lanius excubitor Alcaudón Real
Lanius senator Alcaudón Común
Loxia curvirostra Piquituerto
Lullula arborea Totovía
Luscinia megarhynchos Ruiseñor Común
Luscinia svecica Pechiazul
Melanocorypha calandra Calandria Común
Miliaria calandra Triguero
Monticola saxatilis Roquero Rojo
Monticola solitarius Roquero Solitario
Motacilla alba Lavandera Blanca
Motacilla cinerea Lavandera Cascadeña
Motacilla flava Lavandera Boyera
Muscicapa striata Papamoscas Gris
Oenanthe hispanica Collalba Rubia
Oenanthe leucura Collalba Negra
Oenanthe oenanthe Collalba Gris
Oriolus oriolus Oropéndola
Parus ater Carbonero Garrapinos
Parus caeruleus Herrerillo Común
Parus cristatus Herrerillo Capuchino
Parus major Carbonero Común
Passer domesticus Gorrión Común
Passer hispaniolensis Gorrión Moruno
Passer montanus Gorrión Molinero
Petronia petronia Gorrión Chillón
Phoenicurus ochruros Colirrojo Tizón
Phoenicurus phoenicurus Colirrojo Real
Phylloscopus bonelli Mosquitero Papialbo
Phylloscopus collybita Mosquitero Común
Pica pica Urraca
Prunella collaris Acentor Alpino
Prunella modularis Acentor Común
Pyrrhocorax pyrrhocorax Chova Piquirroja
Regulus ignicapillus Reyezuelo Listado
Regulus regulus Reyezuelo Sencillo
Remiz pendulinus Pájaro Moscón
Saxicola rubetra Tarabilla Norteña
Saxicola torquata Tarabilla Común
Serinus citrinella Verderón Serrano
Serinus serinus Verdecillo
Sitta europaea Trepador Azul
Sturnus unicolor Estornino Negro
Sylvia atricaprilla Curruca Capirotada
Sylvia borin Curruca Mosquitero
Sylvia cantillans Curruca Carrasqueña
Sylvia communis Curruca Zarcera
Sylvia conspicillata Curruca Tomillera
Sylvia hortensis Curruca Mirlona
Sylvia melanocephala Curruca Cabecinegra
Sylvia undata Curruca Rabilarga
Troglodytes troglodytes Chochín
Turdus merula Mirlo Común
Turdus philomelos Zorzal Común
Turdus viscivorus Zorzal Charlo

 

Top